Tầm quan trọng của DHA đối với sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ.

1. DHA là gì?

• DHA có tên gọi đầy đủ là Docosa Hexaenoic Acid – một acid béo thuộc nhóm omega-3. DHA cần thiết cho sự phát triển trí não, thị giác, tăng khả năng miễn dịch, giảm nguy cơ phát triển dị ứng của trẻ.
• DHA (Docosa-Hexaenoic-Acid) là acid béo không no cần thiết thuộc nhóm acid béo Omega-3 (acid béo không no có 22 carbon, 6 nối đôi, nối đôi đầu tiên ở vị trí carbon số 3), ngoài ra thuộc nhóm này còn có các tiền tố DHA, đó là Acid béo alpha-linolenic (ALA, 18 carbon, 3 nối đôi, nối đôi đầu tiên ở vị trí carbon số 3)
• Ngoài các acid béo thuộc nhóm omega-3, còn phải kể đến acid béo không no omega 6 (Arachidonic acid-AA, 20 carbon, 4 nối đôi, nối đôi đầu tiên ở vị trí carbon thứ 6). Những acid béo không no cần thiết này cơ thể chúng ta không tự tổng hợp được mà phải đưa vào từ nguồn thực phẩm.

2. Vai trò của DHA đối với trẻ em:

• DHA Cần thiết cho sự phát triển hoàn thiện chức năng nhìn của mắt vì DHA chiếm tỉ lệ rất cao trong võng mạc là nơi tổng chỉ huy sự nhìn của mắt
• DHA cần thiết cho sự phát triển của não bộ vì DHA chiếm tỉ lệ rất cao trong chất xám (tạo ra sự thông minh) và tạo ra độ nhạy của các neuron thần kinh, giúp dẫn truyền thông tin nhanh và chính xác. Nếu thiếu DHA trong quá trình phát triển trẻ sẽ có chỉ số thông minh IQ thấp. Nghiên cứu theo dõi tới khi trẻ 8-9 tuổi người ta thấy trẻ được bú sữa mẹ, và chế độ ăn đủ DHA có chỉ số IQ cao hơn 8,3 điểm và tỷ lệ chậm phát triển hệ thần kinh giảm thấp hơn .
• Ngoài ra, DHA có sự liên hệ chặt chẽ với vòng đầu trẻ sơ sinh, cân nặng và chiều dài. Sự cung cấp đầu đủ chất này có thề giúp làm giảm tỷ lệ suy nhược sau khi sinh. Ở trong tử cung, thai nhi đòi hỏi một lượng tăng hấp thu DHA lớn để tương ứng với lượng DHA của não tăng lên trong thời kỳ mang thai và trong các tháng sau khi sinh. Điều này được chứng minh ngay khi sinh, trọng lượng não của em bé bằng khoảng 70% trọng lượng não của người trưởng thành.

3. Bổ sung DHA cho trẻ:

Giai đoạn sơ sinh

Cả trẻ sinh non và đủ tháng đều đòi hỏi phải hấp thụ đủ DHA vì các bé không có khả năng chuyển tiền tố DHA từ dầu thực vật, hay các thức ăn thay thế khác sang loại acid béo cần thiết này. Khi chào đời, sữa mẹ chính là nguồn DHA giúp trẻ phát triển trí tuệ tốt. Đây là lý do tại sao việc cho con bú hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu và kéo dài tới 2 tuổi là rất quan trọng.

Thực tế sữa mẹ sẽ chứa DHA ở các nồng độ khác nhau, phụ thuộc vào lượng chất béo trong khẩu phần ăn của mẹ. Đối với các bé dưới 12 tháng tuổi, hàm lượng DHA tối ưu là 0,32% trong tổng axit béo, tương ứng 17mg/100kcal. Trẻ em từ 1-6 tuổi cần được bổ sung DHA với hàm lượng khoảng 75mg/ngày.

Trong trường hợp bé không được bú sữa mẹ thì phải lựa chọn các thực phẩm thay thế chứa đầy đủ các acid béo nói trên. Một số nhãn hiệu sữa bột lớn sẽ được bổ sung DHA ở dạng dầu tinh khiết có nguồn gốc từ tảo, chính thành phần dinh dưỡng này đã làm tăng mức giá của sữa.

Những năm đầu đời

Theo nghiên cứu, các bà mẹ ở những nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam, bổ sung quá ít hàm lượng DHA cho con so với mức khuyến cáo của WHO. Do đó, phụ huynh cần đa dạng khẩu phần ăn của trẻ, ưu tiên lựa chọn nhiều loại thực phẩm giàu DHA như:

• Nội tạng động vật: Gan và mỡ cá;
• Các loại cá biển: Cá hồi, cá ngừ, cá trích, cá mòi, cá bơn, cá thu;
• Trứng
• Sữa
• Các loại hạt

Lưu ý về viên uống DHA cho bé

Hiện nay, cá không phải là nguồn cung cấp DHA duy nhất, mà còn có những viên uống DHA cho bé chiết xuất từ thực vật. Ưu điểm của DHA nguồn gốc thực vật là:

• Không chứa chất nhiễm độc đại dương như chì và thủy ngân làm tổn hại hệ thần kinh của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ;
• Viên uống DHA cho bé nguồn gốc từ thực vật được bào chế dưới dạng nang mềm nhỏ, không mùi vị, nên rất dễ uống và hạn chế hiện tượng nôn ợ khi sử dụng.

Trả lời cho câu hỏi “Có nên cho trẻ uống DHA thường xuyên?”, các bác sĩ cho biết bổ sung DHA sớm và liên tục sẽ mang lại lợi ích lâu dài cho sự phát triển của trẻ. Thế nhưng nhận quá nhiều DHA dẫn đến dư thừa cũng không tốt vì có nguy cơ gây tổn thương tế bào.

Như vậy, mặc dù vai trò DHA ở trẻ là giúp cải thiện sự phát triển não bộ, nhận thức và thần kinh thị giác, nhưng việc dùng thêm viên uống DHA cho bé chỉ cần thiết khi chế độ dinh dưỡng hiện tại không đủ các thực phẩm giàu DHA. Phụ huynh vẫn cần trao đổi với các chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ để tăng cường dưỡng chất cho trẻ từ nguồn thực phẩm tự nhiên và an toàn, đảm bảo sự phát triển toàn diện.

4.Nhu cầu DHA của trẻ:

Nhu cầu DHA của trẻ bắt đầu ngay từ khi còn trong bụng mẹ. Do đó, khi mang thai các bà mẹ cần ăn nhiều các loại cá (cá ba sa, cá ngừ, cá thu… và dầu thực vật), nguồn omega-3 thiên nhiên quan trọng giúp đưa DHA vào bào thai. Khi chào đời, nguồn DHA trong sữa mẹ sẽ giúp trẻ phát triển trí tuệ tốt.
• Bổ sung sữa bột với hàm lượng DHA khoảng 200mg/ngày để có thể cung cấp đủ DHA cho trẻ ngay từ trong bụng mẹ. Đối với trẻ dưới 12 tháng tuổi, DHA ở hàm lượng 0,32% trong tổng axit béo, tương ứng 17mg/100kcal là tối ưu. Trẻ từ 1-6 tuổi thì cần được bổ sung DHA với hàm lượng từ 75mg/ngày